5. Die bekeringsdoop (water)

Hierdie inskrywing is deel van 'n reeks vir mense vanuit/ steeds in die Gereformeerde tradisie (kerke wat gegroei uit die die reformasie in die 16e eeu).

Jesus het vir sy dissipels gesê “Hy wat glo en hom laat doop, sal gered word; maar hy wat nie glo nie, sal veroordeel word.” (Markus 16:16). Toe die Etiopiese hofdienaar gedoop wou word nadat Filippus vir hom die betekenis van die Skrif verduidelik het, het Filippus ingestem daartoe op een voorwaarde, naamlik “As u glo met u hele hart” (Hand. 8:37). Die hofdienaar het geantwoord “Ek glo dat Jesus Christus die Seun van God is” waarna Filippus hom gedoop het. Die waterdoop kan dus slegs volg nadat ‘n persoon geloof in Christus geplaas het. Lukas het gesê dat “baie van die Korintiërs het, toe hulle hom hoor, gelowig geword en is gedoop”(Hand. 18:8). Paulus en Silas se instruksie aan die tronkbewaarder van Filippi was “Glo in die Here Jesus Christus en jy sal gered word, jy en jou huisgesin.” (Hand. 16:31). Die tronkbewaarder se hele huisgesin moes eers die Woord van die Here hoor en almal van hulle moes dit glo voordat hulle gedoop was. (Acts 16:34 He brought them into his house, set a meal before them, and rejoiced because he had believed God with his entire household.)

Paulus leer (Rom.6:3-7:6) dat die waterdoop moet volg wanneer ‘n pesoon besluit het om sy rug op sonde te keer (v.11) sodat hy saam met Christus kan lewe (v.8) as slawe van geregtigheid tot heiligmaking (v.19).  Hy het ook getuig hoe, na sy bekering op die pad na Damaskus, Ananias vir hom gesê het “En nou, waarom versuim jy? Staan op, laat jou doop en jou sondes afwas, terwyl jy die Naam van die Here aanroep.” (Hand. 22:16).

Ek ken ‘n sendeling in ‘n land in die Midde-Ooste wat getuig het hoe sy vyf mense gedoop het wat deur haar en ander bedien was met die Woord. In haar eie woorde in ‘n brief het sy gesê

were baptised and filled with the Holy Spirit this morning! We celebrated afterwards with communion and a meal. How precious it was to see the joy on their faces! Some shared that it felt like the dirtiness of their past lives went out of them!

Hierdie woorde getuig van die waarheid in Ananias se woorde dat ons sonde as’t ware weggewas word in die doop. 

Paulus het gesê “Want julle is almal kinders van God deur die geloof in Christus Jesus; want julle almal wat in Christus gedoop is, het julle met Christus beklee. (Gal.3:26-27). Hulle wat die opdrag om gedoop te word gehoorsaam (Mark 16:16) beklee hulself met Christus. Die waterdoop is ‘n besluit en ‘n aksie wat slegs geneem kan word deur die gelowige self. Iemand anders kan nie daardie besluit namens daardie persoon maak nie. ‘n Gelowige moet sy eie besluit maak en volgens sy besluit handel. Indien ‘n persoon gedwing word om gedoop te word (soos bv. in die geval van babas wat nie self kan kies nie), sal daardie doop betekenisloos wees. 

Dit blyk dat die Skrif nie die volgorde van die twee dope voorskryf nie. Dit is egter duidelik van Petrus se woorde (Hand. 2:38) dat beide dope net kan volg na bekering. Nêrens in die Skrif kan ons ‘n voorbeeld sien waar enige vorm van doop plaasvind voor bekering nie.

3. Die getuienis van die Heilige Gees

Hierdie inskrywing is deel van 'n reeks vir mense vanuit/ steeds in die Gereformeerde tradisie (kerke wat gegroei uit die die reformasie in die 16e eeu).

Wanneer Paulus vra “Hy wat julle met die Heilige Gees toerus en kragtig onder julle werk, doen Hy dit omdat julle die wet onderhou of omdat julle die evangelie glo?” (Gal.3:5), dan verwys hy nie na die Gees wat hulle in die verlede toegerus het nie, maar tans toerus. Hierdie teks ondersteun miskien die waarheid dat die Heilige Gees se bekragtiging van gelowiges nie ‘n eenmalige gebeurtenis is nie, maar gedurig plaasvind in die lewe van die gelowige. Dit is amper soos ‘n selfoon wat gedurig herlaai moet word. 

Wanneer Paulus met geesvervuldes praat (soos gesien in Ef.4:3), gebruik hy ook die teenwoordige tyd wanneer hy vir hulle sê “laat die Gees julle vervul” (Ef.5:18). Waarom sal hy vir mense wat reeds Geesvervuld is sê om hulle weer met die Gees te laat vul? Omdat God nie vir ons ‘n geskenk gegee het en ons alleen verder op ons weg gestuur het nie. Net soos in ‘n verhouding met ‘n mens, kan daardie verhouding net groei en bly lewe wanneer mens tyd met mekaar spandeer. Wanneer ons tyd in die Heilige Gees se teenwoordigheid spandeer, word ons gevul met Hom en met sy krag. Dit moet gereeld gebeur. Die aanvanklike dinamiese en sigbare ervaring van die Gees na/tydens bekering bly dinamies en is hernubaar. 

Markus (16:20) het getuig dat die dissipels “toe die evangelie oral gaan verkondig [het], en die Here het met hulle saamgewerk en hulle prediking bekragtig deur die wondertekens wat daarop gevolg het.” soos wat Jesus gesê het dit sal wees (vv.17-18). “Die Here” in vers 20 verwys sekerlik na die Heilige Gees, siende dat Jesus Christus in die vlees teen daardie tyd reeds opgevaar het na die hemel. Jesus het immers vir hulle gesê dat hulle sy getuies sal wees nadat die Heilige Gees oor hulle gekom het (Hand. 1:8). Paulus het gesê dat die evangelie nie slegs in woord na hulle toe gekom het nie, maar ook in krag en in die Heilige Gees (1 Tess.1:5; 1 Kor.2:4-5; 4:19-20). Beide die skrywer aan die Hebreërs (2:4) en Paulus noem die gawes van die Heilige Gees en Paulus lys nege gawes (1 Cor.12:4,7-11). 

Die getuienis van die Handelinge van die Apostels is dat die manifestasie van die Geestelike gawes ‘n baie sigbare en onderskeibare demonstrasie van die Gees se teenwoordigheid en werk is binne-in en tussen gelowiges. Die manifestasie van ten minste een of meer van die gawes soos deur Paulus genoem behoort sigbaar te wees in die lewe van elke gelowige (soos die Heilige Gees kies (v.11)) want “aan elkeen afsonderlik word 'n werking van die Gees gegee tot voordeel van almal.” As daar nie ten minste een van die gawes van die Gees sigbaar is in ‘n persoon se lewe nie, het daardie persoon baie waarskynklik nie die doping in die Heilige Gees ontvang nie, selfs al glo hy/sy dat Jesus die Christus is en ‘n gereelde kerkganger is. Daardie persoon het dan kopkennis oor Jesus Christus, maar nie verhoudingskennis nie, net soos wat ‘n mens kopkennis kan hê dat Mel Gibson ‘n akteur is, maar as jy hom nie persoonlik ken nie, kan jy hom nie jou vriend noem nie, en kan jy geen voordeel trek uit ‘n vriendskap wat nie bestaan nie. Selfs die Satan weet dat Jesus die Christus is, maar die Satan is nie “gered” nie want hy is in rebellie teenoor God. 

Die getuienis van die Skrif is dat bonatuurlike gawes en vermoëns diegene gevolg het wat nie slegs geglo het nie, maar ook gedoop was in die Gees. Ons lees van wonders, tekens en wonderwerke (Hand. 2:43; 6:8; 8:6,13; 13:11-12; 14:3; 15:12; Rom.15:19; Heb.2:4), die vrymoedigheid of dapperheid van die apostels om te preek

(4:13, 31, 33; 9:20; 14:3; 18:5), wysheid (6:10), mense wat uit die dood uit opgewek is (9:40-41), gebed of praat in tale (Hand. 10:46; 19:6),  profesie (Hand. 11:27-28; 19:6; 20:23; 21:9-11), genesende wonderwerke (Hand. 14:8-10; 28:8-9), die uitdryf van bose geeste (Hand. 16:18) en die woord van kennis (Hand. 8:23). Baie mense was by die kerk gevoeg deur die getuienis en bediening van die apostels (Hand. 2:41, 43, 47; 4:4; 5:12-16; 6:7). 

Terwyl die manifestasie van die gawes van die Gees die invulling van die Heilige Gees bevestig, dui ‘n sondige leefstyl op die afwesigheid van die invullende Gees van God. Paulus sê dat iemand wat ‘n slaaf is van sonde, vry is van die geregtigheid van God (Rom.6:20). Dit beteken dat ‘n mens nie heilige gedrag kan verwag van iemand wat nog nie “in Christus” is nie. Paulus sê vir die kerk in Filippense “Ek het dikwels vir julle gesê en tot my verdriet moet ek dit nou herhaal: Daar is baie wat as vyande van die kruis van Christus lewe. Die verderf is hulle einde; die maag is hulle god; hulle skande is hulle trots; hulle is aardsgesind.” (Of in Engels “For I have often told you, and now say again with tears, that many live as enemies of the cross of Christ. Their end is destruction; their god is their stomach; their glory is in their shame. They are focused on earthly things.”) (Phil.3:18-19). Ek het iemand gehoor sê “my sonde is soos skarlaken maar ek was nooit boring nie”. Dit is vir my ‘n voorbeeld van iemand wat sy skande verheerlik. Paulus sê “Vir die reines is alles rein, maar vir die besoedeldes en ongelowiges is niks rein nie, want hulle verstand en hulle gewete is besoedel. Hulle gee voor dat hulle God ken, maar hulle dade weerspreek dit. Hulle is verfoeilik en koppig en deug vir geen goeie werk nie.” (Titus 1:15-16). Die aardsgesinde (of vleeslike) verstand en leefstyl is een van die duidelikste tekens dat ‘n persoon nie die invulling van die Gees ontvang het nie. Selfs al glo ‘n persoon dat sy saak reg is met God, kan sy woorde, gesindheid en dade ‘n ander getuienis gee. Hulle wat in Christus Jesus is, is hulle wat nie vleeslik lewe nie, maar onder leiding van die Gees. Paulus sê “Dié wat hulle deur hulle sondige natuur laat beheers, hou hulle besig met die dinge van die sondige natuur, maar dié wat hulle deur die Gees laat beheers, hou hulle besig met die dinge van die Gees. Die dinge waarmee die sondige natuur van die mens hom besig hou, loop uit op die dood, maar die dinge waarmee die Gees Hom besig hou, bring lewe en vrede. Die dinge waarmee die sondige natuur van die mens hom besig hou, is immers vyandskap teen God. Die sondige natuur onderwerp hom nie aan die wet van God nie, dit kan trouens ook nie. Dié wat hulle deur hulle sondige natuur laat beheers, kan nie die wil van God doen nie.” (Rom. 8:5-8)

Paulus sê “God het sy liefde in ons harte uitgestort deur die Heilige Gees wat Hy aan ons gegee het.” (Rom.5:5). ‘n Persoon wat die Heilige Gees ontvang het sal die liefde van God op ‘n werklike manier ervaar. So ‘n persoon sal ook mense van ander kulture, tale en sosiale statusse kan liefhê en is in staat om nie voorveroordeeld te wees teenoor hulle wat anders is as hy nie. 

Iemand wat die Gees van Christus het, sal ook die Woord van God verstaan, aanvaar, gehoorsaam en verkondig. So ‘n persoon sal nie probeer om sy sonde te regverdig terwyl die Skrif duidelik daaroor is nie. 

Soos die profeet Jesaja gesê het “Ellende wag vir dié wat sleg goed noem en goed sleg, wat van duisternis lig maak en van lig duisternis, wat bitter soet noem en soet bitter. Ellende wag vir dié wat dink hulle het die wysheid in pag, wat dink hulle het baie verstand. Ellende wag vir dié wat helde is by wyndrinkery, dapper by die meng van hulle drank…” (Jes. 5:20). 

Daar kan baie meer gesê word oor die verskillende maniere waarop die inwoning van die Gees sigbaar kan wees in die lewe van ‘n gelowige, maar hierdie wat hier genoem is, is sommige van die eerste tekens wat dui op die inwoning of afwesigheid van die Gees.

4. Die babadoop in die Gereformeerde tradisie

Hierdie inskrywing is deel van 'n reeks vir mense vanuit/ steeds in die Gereformeerde tradisie (kerke wat gegroei uit die die reformasie in die 16e eeu).

Lees asseblief eers "Die getuienis van die Heilige Gees" alvorens jy hierdie inskrywing lees.

Aangesien dit die ontvangs van die Heilige Gees is wat ‘n persoon deel maak van die familie van God (1 Kor. 12:13), en aangesien dit die menslike wil en verstand betrek, is dit maklik om die gevolgtrekking te maak dat ‘n persoon nie by die familie van God ingesluit kan word deur as baba gedoop te word nie. Vir ouers om in die openbaar te verklaar dat hulle onderneem om hul kind in die weë van God groot te maak, is ‘n heel ander saak en hoef nie met ‘n ritueel gepaard te gaan nie. 

Dit is alreeds gewys dat geloof in Christus en bekering altyd die water en Heilige Gees dopings vooraf gegaan het, of ten minste is daar geen aanduiding in die Skrif dat die waterdoop plaasgevind het alvorens ‘n persoon tot geloof in Christus gekom het nie. Enige teologie wat probeer regverdig waarom babas gedoop moet word eerder as gelowige kinders of volwassenes, is ‘n teologie wat die lering van die Skrif minag of ignoreer. 

In reaksie tot hierdie argument teen die babadoop, dat daar geen enkele teks in die Skrif is om hierdie praktyk te ondersteun nie, bied Heyns [1978:342] aan dat die betekenis van die verbond in die boodskap van die hele Bybel vervat word. Alhoewel dit waar is dat die hele Bybel handel oor God en sy verbondsvolk, is Heyns se afleiding dat, omdat kinders dmv die besnydenis ingesluit was by die verbond met Abraham, kinders van gelowiges in die Nuwe Testament (nuwe verbond) ook ingesluit word deur die babadoop as ‘n vervanging van die besnydenis [p.342-343], ongegrond deur die getuienis en lering van die Apostels. So ‘n stelling word nêrens in die Skrif gemaak of geïmpliseer nie en kan daarom nie afgelei word nie. 

Presies die teenoorgestelde is waar. Dit word duidelik genoem dat geloof in Christus alleen die gelowige in die regte verhouding met God kan bring (Gal.3:24, 26; Ef.2:8-9; Rom.1:16-17; 3:28; 5:1-2). Wat ons in Abraham het is geregtigheid deur geloof wat slegs kom wanneer ‘n individu bekeer en tot geloof in Christus kom. Abraham “het in die Here geglo; en Hy het hom dit tot geregtigheid gereken” (Afr53) (of in Engels “believed the LORD, and He counted it to him as righteousness” (Gen. 15:6; Rom 4:3, 9, 22; Gal.3:6; Jak. 2:23). Paulus verduidelik dit duidelik in Rom.4:11-12. 

Die geregtigheid van Abraham was nie verkry deur die besnydenis nie, maar deur geloof. Hy is die vader van almal wat glo, nie van almal wat besny is nie. Maar as mense dmv die besnydenis ingesluit was by God se familie, en die babadoop het dan die besnydenis vervang, dan kom geregtigheid voor God volgends die Nuwe Verbond nie deur geloof nie, maar deur werke (die moeite van die mens). En ‘n geregtigheid deur werke is presies dit wat Paulus verduidelik nie die Goeie Nuus nie. Dat babas gedoop moet word om hulle by die Nuwe Verbond in te sluit, is presies die tipe denkrigting wat vir Paulus so woedend gemaak het oor die Joodse gelowiges se skynheiligheid. Hulle het die nie-Jode gedwing om soos Jode te lewe, deur hulle sover te probeer kry om onder die wet te leef nadat hulle met die Gees vervul is (Gal.3:3). Paulus se reaksie daarop was “O, ONVERSTANDIGE Galásiërs, wie het julle betower om die waarheid nie gehoorsaam te wees nie, julle voor wie se oë Jesus Christus afgeskilder is as onder julle gekruisig? Dit alleen wil ek van julle weet: het julle die Gees ontvang uit die werke van die wet [besnydenis = babadoop] of uit die prediking van die geloof? Is julle so onverstandig? Nadat julle met die Gees begin het, eindig julle nou met die vlees?” (of in Engels “O foolish Galatians! Who has bewitched you? It was before your eyes that Jesus Christ was publicly portrayed as crucified. ² Let me ask you only this: Did you receive the Spirit by works of the law [circumcision = baptism] or by hearing with faith?” (Gal.3:1-2). Hy het verduidelik dat “as julle jul laat besny, Christus vir julle tot geen nut sal wees nie. En ek betuig dit weer aan elke mens wat hom laat besny, dat hy onder verpligting is om die hele wet te onderhou [alles in Levitikus]. Julle wat geregverdig wil wees deur die wet, is losgemaak van Christus; julle het van die genade verval. Want óns verwag deur die Gees uit die geloof die geregtigheid waarop ons hoop. Want in Christus Jesus het nòg die besnydenis nòg die onbesnedenheid enige krag, maar die geloof wat deur die liefde werk.” (Gal.5:2-6) en “as daar geregtigheid deur die wet is, dan het Christus tevergeefs gesterwe.” (Gal.2:21). 

Paulus stel dus die besnydenis gelykstaande aan ‘n vertroue op die wet vir geregtigheid. Hy gaan voort om te sê dat “Julle verstaan dan dat die wat uit die geloof is, hulle is kinders van Abraham.” (Gal.3:7). Indien die babadoop die besnydenis vervang het, dan volgens Paulus se standaarde, is die babadoop gelykstaande aan vertroue op die wet vir geregtigheid in plaas van geregtigheid deur geloof. Paulus sou die babadoop op grond hiervan veroordeel het.

Paulus sê dat die “seën van Abraham” (Gal.3:14), wat die Heilige Gees is, kom as gevolg van geloof in die verlossende Christus, en maw nie deur babadoop nie. Hy sê dat Christus ons verlos het “sodat die seën van Abraham na die nie-Jode kan kom in Christus Jesus, en dat ons die belofte van die Gees deur die geloof kan ontvang.”(Gal.3:13-14). 

As die besnydenis dan geen krag het nie (Gal.5:6), en die babadoop word gelykstaande aan die besnydenis gestel, dan het die babadoop ook geen krag nie want dit is nie gedoen in geloof nie (geloof van die een wat gedoop word). Die besnydenis in die Ou Testament was ‘n ritueel. Geloof in Christus is nie ‘n ritueel nie. Geloof in Christus is die reaksie van die gelowige op ‘n openbaring dat Jesus die Seun van God is wat gekom het om ons met die Vader te versoen, dat Hy gesterf het en uit die dood opgestaan het en die Heilige Gees gee vir hulle wat na Hom toe kom sodat hulle ‘n nuwe lewe in Hom kan leef in plaas daarvan om in Satan se gevangenisskap te leef. Die waterdoop is die openbare verklaring van daardie keuse wat ‘n persoon gemaak het om op God se uitnodiging te reageer. 

Die waterdoop kan nie gelykstaande gestel word aan die besnydenis nie omdat die betekenis van elk van hierdie twee aksies van mekaar verskil in die ou en nuwe verbond. Sien die volgende inskrywing vir ‘n teologie van die bekeringsdoop. Wat die besnydenis van die ou verbond betref, sê Paulus “...Hom wat die Hoof is van alle owerheid en mag; in wie julle ook besny is met ’n besnydenis wat nie met hande verrig word nie, deur die liggaam van die sondige vlees af te lê in die besnydenis van Christus” (Kol.2:10-11). Net soos wat die besnydenis ‘n teken was van die ou verbond, gepaardgaande met die vloei van bloed, so is die kruis van Christus die besnydenis van die Nuwe Verbond en gaan dit gepaard met die vloei van bloed. Die besnydenis van die Nuwe Verbond is dus die kruis van Christus en nie die babadoop nie. 

Wanneer ons “saam met Hom begrawe is in die doop, waarin [ons] ook saam opgewek is deur die geloof in die werking van God wat Hom uit die dode opgewek het” (Kol.2:12), dan verklaar ons ons nuwe identiteit in Christus. Dit bring die gesprek by ‘n Bybelse grondslag vir die bekeringsdoop (waterdoop).

Bron:

Heyns J A 1978. Dogmatiek. Pretoria: NG Kerkboekhandel, Transvaal.